Dan bwysau: Dywed tri chwarter o staff tai Cynghorau fod eu hiechyd meddwl yn dirywio

Heddiw mae CIH Cymru yn cyhoeddi ei drydydd Nodi’r Cysylltiadau rhan adroddiad ar brofiadau pobl sy'n gweithio mewn adrannau tai Awdurdodau Lleol ar draws Cymru. Mae'r ymchwil yn datgelu:

• Sut, yn ystod y pandemig COVID-19, y cefnogodd awdurdodau lleol nifer digynsail o bobl i symud o ddigartrefedd i lety
• Bod gan staff bryderon am fethiannau yn y system, sy'n gysylltiedig â diffyg tir a chapasiti
• Y teimla llai na 50% o weithwyr tai proffesiynol yn hyderus y bydd eu hawdurdod lleol yn cwrdd â thargedau'r Llywodraeth i adeiladu cartrefi carbon isel yn eu hardal
• Er yn cydnabod y gefnogaeth gan eu hawdurdod lleol, y teimla 75% o staff fod eu hiechyd meddwl wedi gwaethygu ers mis Mawrth 2020.

Dywedodd ymatebwyr i'n harolwg o weithwyr tai proffesiynol  awdurdodau lleol wrthym am eu pryderon mewn perthynas ag

• Effaith yr argyfwng costau byw ar gymunedau ac argaeledd gwasanaethau priodol i ddarparu cymorth
• Diffyg llety addas i gefnogi pobl i symud ymlaen o lety dros dro
• Yn fwy cyffredinol diffyg opsiynau tai fforddiadwy yn lleol a phryderon ynghylch landlordiaid yn gadael y sector rhentu preifat

Pam y gwnaethom ni'r arolwg hwn?

Ein diben yw cyfrannu at gyd-drafodaethau, polisi a'r agenda ddeddfwriaethol o gwmpas tai yng Nghymru, ac rydym yn cael ein cyfeirio gan brofiadau pobl o bob cwr o Gymru.

Bu i ni gynnal tri arolwg, y cyntaf ym mis Mawrth 2020, cyn effaith y coronafeirws ac ar ôl y cyfnodau clo, yr ail ym mis Ionawr 2021 a'r un terfynol ym mis Mehefin 2022. Maent yn darparu mewnwelediad unigryw i brofiad staff mewn adrannau tai yn ystod y pandemig COVID-19.

Prosiect polisi 5 mlynedd yw Tyfu Tai Cymru (TTC) sy'n gweithio trwy'r Sefydliad Tai Siartredig (Cymru) gyda'r nod o lenwi bylchau mewn tystiolaeth a defnyddio lleisiau gweithwyr tai proffesiynol i gefnogi'r gwaith o greu polisi yng Nghymru. Gan fyfyrio ar un o brif nodau TTC - 'Sicrhau bod tai bob amser yn flaenoriaeth ar gyfer llywodraeth leol', nod yr ymchwil hon yw rhoi llwyfan i leisiau'r proffesiwn tai mewn llywodraeth leol, gan amlygu'r cyfleoedd a heriau y maent yn eu hwynebu yn yr hinsawdd bresennol.

Meddai Catherine May, rheolwr prosiect Tyfu Tai Cymru CIH Cymru:

“Pan wnaethom ymgymryd â'r cyntaf o'r gyfres hon o arolygon, nid oedd gennym unrhyw syniad bod cymaint o waith adrannau tai ar fin newid gyda mwy o ffocws ar gadw pobl yn iach nag erioed o'r blaen. Mae'r ymatebion bob tro wedi dweud wrthym pa mor falch y mae'r staff o'r gwaith y maent yn ei wneud i roi to dros bennau pobl ac i gefnogi ei gilydd. Maent hefyd yn dweud wrthym bod angen mynd ymhellach a darparu atebion mwy parhaol ym mhob cwr o Gymru.

Rydym yn gobeithio y bydd yr adroddiad hwn yn annog trafodaeth o effaith y pwysau y mae staff yn eu teimlo wrth i gymunedau brofi effeithiau'r argyfwng costau byw gydag adrannau tai'n parhau fel rheng flaen y gefnogaeth i gynifer o bobl."