Buddsoddi i gyflawni'r uchelgais – Sefydliad Tai Siartredig Cymru yn croesawu ymrwymiad Llywodraeth Cymru i dai

Mae Llywodraeth Cymru wedi rhyddhau ei chyllideb ddrafft ar gyfer 2022/23, gan fanylu ar ei hymrwymiadau gwariant arfaethedig yn ogystal â'i chynllun gwariant yn y blynyddoedd i ddod.

Amlinellodd y Gweinidog Cyllid, Rebecca Evans AS, bwyslais y gyllideb o ran cefnogi Cymru i fod yn genedl wyrddach a chyflawni ymrwymiadau'r llywodraeth i fynd i'r afael â'r argyfwng hinsawdd a natur.

Ystyriwyd bod y gyllideb yn ddigwyddiad allweddol i ddeall sut mae'r llywodraeth yn bwriadu cefnogi'r sector i ddarparu 20,000 o gartrefi cymdeithasol carbon isel, datgarboneiddio cartrefi sy'n bodoli eisoes tra'n gwella ansawdd a diogelwch cartrefi ar gyflymder.

Mae'r gyllideb wedi nodi nifer o feysydd allweddol ar gyfer buddsoddi ar gyfer y sector tai (hyd at 2025) gan gynnwys:

• Buddsoddiad cyfalaf o £1bn mewn adeiladu tai cymdeithasol newydd gan gynnwys Grant Tai Cymdeithasol - £310m 2022/23; £330m 2023/24; £325m 2024/25
• £580m i gefnogi datgarboneiddio tai cymdeithasol presennol
• Buddsoddiad cyfalaf o £375m mewn diogelwch adeiladau
• £100m ar gyfer y Rhaglen Cartrefi Cynnes (gyda'r nod o fynd i'r afael â thlodi tanwydd)
• £60m i gefnogi cynnydd mewn tai marchnad
• Buddsoddiad o £8.5m yn y cynllun Cymorth Prynu
• £3.5m i ehangu'r cynllun prydlesu rhent preifat
• £1m o gyllid refeniw i sefydlu Unnos (cwmni adeiladu annibynnol i helpu i ddarparu tai cymdeithasol)
• £27.5m ychwanegol ar gyfer gwasanaeth atal digartrefedd

Matt Dicks  |  cyfarwyddwr cenedlaethol, Sefydliad Tai Siartredig Cymru

Nid oes amheuaeth i ni am y flaenoriaeth y mae'r llywodraeth hon yn ei rhoi i gefnogi tai cymdeithasol a fforddiadwy o ansawdd uchel. Gwyddom fod y targed o 20,000 o dai cymdeithasol carbon isel, ynghyd â gwella ansawdd cartrefi presennol a mynd i'r afael â phryderon diogelwch adeiladau, yn dasg uchel mewn unrhyw hinsawdd. Ond er mwyn cyflawni'r uchelgais hwnnw, mae CIH Cymru wedi cyflwyno'r achos yn gyson i Lywodraeth Cymru ddarparu gwarantau dros gyllid tymor hwy fel y gall ein haelodau, a'r sefydliadau y maent yn gweithio iddynt, gyflawni ar y cyflymder a'r raddfa sydd eu hangen. Heddiw, gwelwn yr ymrwymiad hwnnw ac rydym yn croesawu uchelgais y Llywodraeth i greu dyfodol mwy cynaliadwy lle mae gan lawer mwy ohonom le diogel, fforddiadwy a chynaliadwy i alw cartrefi. Ond ar adeg o ansicrwydd mawr, gyda lliniaru pandemig COVID-19 yn parhau, prinder cyflenwadau adeiladu yn gyffredinol, argyfwng costau byw sy'n effeithio'n ddifrifol ar lawer o aelwydydd, rhaid inni ystyried ymrwymiad heddiw fel y man cychwyn. Yn olaf, wrth i ni ddechrau ar gyfnod lle mae gennym gyfle gwirioneddol i ymgorffori hawl i dai digonol yng nghyfraith Cymru, edrychwn ymlaen at rannu canfyddiadau dadansoddiad cynhwysfawr o gost a budd yn ystod haf 2022 – a fydd, gobeithio, yn cadarnhau dealltwriaeth ymhellach o'r hyn y gallai dull seiliedig ar hawliau o ymdrin â thai ei gyflawni i ddinasyddion Cymru a'r pwysau a'r galwadau ar wasanaethau cyhoeddus eraill yr un mor hanfodol, megis y GIG.